ความรู้จากแพทย์ศรีพัฒน์

กินอย่างไร เมื่อไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง




ผศ.พญ.นิพาวรรณ  ไวศยะนันท์ (อายุรแพทย์โรคต่อมไร้ท่อ)

และนักกำหนดอาหาร

รหัสเอกสาร SD-HA-IMC-174-R-00

อนุมัติวันที่ 8 มีนาคม 2560




ทำความรู้จักไขมันไตรกลีเซอไรด์


      ไตรกลีเซอไรด์เป็นไขมันชนิดหนึ่งในร่างกาย เกิดขึ้นได้ทั้งจากการรับประทานไขมันจากอาหาร เช่น หมูสามชั้น แคบหมู กะทิ เข้าไปโดยตรง และเกิดจากการที่ตับสังเคราะห์ขึ้นใช้เอง จากน้ำตาล ข้าว-แป้ง และแอลกอฮอล์ ไตรกลีเซอไรด์ละลายอยู่ในเลือดได้โดยรวมตัวกับโปรตีน และนำไปใช้เป็นพลังงานสำรองของร่างกาย บางส่วนถูกสะสมไว้ที่เนื้อเยื่อไขมัน บางส่วนถูกสะสมในตับ



 

สาเหตุไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง


·     รับประทานอาหารไม่สมดุล โดยเฉพาะกลุ่มข้าว-แป้ง น้ำตาลและไขมันในปริมาณที่สูง แต่มีกิจกรรมทางกายน้อย (รับประทานมากแต่ใช้พลังงานน้อย)


·     ดื่มแอลกอฮอล์มาก


·     ขาดการออกกำลังกาย


·     โรคอ้วน โรคไทรอยด์ทำงานน้อย โรคตับ โรคไต


·     โรคเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ดี


·     ผู้ป่วยที่รับประทานยาบางชนิด เช่น สเตียรอยด์ เอสโตรเจน ยาคุมกำเนิด เป็นต้น


·     พันธุกรรม




ไขมันไตรกลีเซอไรด์ระดับไหนจึงเรียกสูง


*งดอาหารทุกชนิด ก่อนเจาะเลือดอย่างน้อย 12 ชั่วโมง*




อันตรายจากไตรกลีเซอไรด์


-     ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน โดยเฉพาะเมื่อระดับไตรกลีเซอไรด์มากกว่า 500 มก./ดล.


-     เพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดแข็ง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคอ้วน ไขมันเกาะตับ




อันตรายจากไตรกลีเซอไรด์


-     ตับอ่อนอักเสบเฉียบพลัน โดยเฉพาะเมื่อระดับไตรกลีเซอไรด์มากกว่า 500 มก./ดล.


-     เพิ่มความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดแข็ง โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง โรคอ้วน ไขมันเกาะตับ








กินอย่างไร เมื่อไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง


1. ลดพลังงานรวมต่อวัน


เลี่ยง    อาหารที่ผ่านกระบวนการปรุงแต่งต่างๆ เช่น ไส้กรอก แฮม ขนมเค้ก เบเกอรี่ คุกกี้ มันฝรั่งทอด


ลด       ปริมาณอาหารที่จะรับประทาน ควรรับประทานอาหารหลากหลาย แต่อย่างละเล็กอย่างละน้อย


เลือก    ชิมอาหารก่อนปรุงรสทุกครั้ง ควรเลี่ยงการปรุงอาหารด้วยน้ำตาล


เลือก    อ่านฉลากโภชนาการทุกครั้งก่อนซื้อผลิตภัณฑ์อาหาร เพื่อทราบปริมาณพลังงานและส่วน ประกอบที่จะรับประทาน


เลือก    ควบคุมน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ (หากอ้วนควรลดน้ำหนัก) ควรมีรอบเอวไม่เกินครึ่งหนึ่งของความสูง



 

2. เพิ่มอาหารที่มีไฟเบอร์สูงทดแทนแป้งและน้ำตาล


เลี่ยง/ลด  ข้าวเหนียว ข้าวขัดสี แป้งและน้ำตาล ขนมหวานต่างๆ เช่น ขนมไทยรสหวานจัด บราวนี่ เค้ก คุกกี้ โดนัท ขนมปังเนยน้ำตาล นมข้นหวาน น้ำผึ้ง ทอฟฟี่ น้ำตาลมะพร้าว


เลี่ยง   เครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง ได้แก่ นมรสหวาน นมเปรี้ยว โยเกิร์ตพร้อมดื่ม น้ำอัดลม น้ำอ้อยสด เครื่องดื่มผง in 1 เครื่องดื่มชูกำลัง


เลี่ยง   ผลไม้แช่อิ่ม น้ำผลไม้ที่ผสมน้ำตาลสูง ผลไม้ที่จิ้มพริกน้ำตาลหรือน้ำปลาหวานปริมาณมาก


เลือก   รับประทานอาหารที่มีเส้นใยสูง ผัก ธัญพืช ถั่ว ขนมปังโฮลวีล ข้าวกล้องหรือข้าวขัดสีน้อยชนิดอื่นๆ


เลือก   รับประทานผลไม้สดหรือผลไม้ปั่นไม่แยกกาก แทนขนมหวานปริมาณ 3-จานเล็กต่อวัน(ขนาดจานรองกาแฟ)


เลือก   เครื่องดื่มน้ำตาลน้อย เช่น นมรสจืดไขมันต่ำ น้ำเปล่า กาแฟดำไม่เติมน้ำตาล น้ำสมุนไพรไม่เติมน้ำตาล เช่น น้ำใบเตย น้ำตะไคร้ น้ำขิง น้ำมะตูม



 

3. ลดอาหารมัน โดยเฉพาะไขมันจากสัตว์


เลี่ยง    เนื้อสัตว์ติดมันติดหนัง มาการีน (เนยเทียม) อาหารทอดต่างๆ เนื้อสัตว์แปรรูป (ไส้กรอก ไส้อั่ว  แหนม แฮม โบโลน่า หมูยอ)


เลือก    รับประทานปลา เนื้อหมู เนื้อไก่ เนื้อวัว ที่ไม่ติดมันติดหนัง


เลือก    โปรตีนจากถั่วเหลือง เช่น เต้าหู้ ฟองเต้าหู้ นมถั่วเหลือง ปรุงประกอบทดแทนโปรตีนจากสัตว์ และเวย์โปรตีนในบางมื้ออาหาร อาจช่วยลดระดับไตรกลีเซอร์ไรด์


เลือก    รับประทานแหล่งโอเมก้า จากปลาทะเล (ปลาซาดีน ปลาแซลมอน ปลาโอ ปลาทู ปลาทูน่า) หรือปลาน้ำจืด (ปลาช่อน) ขนาดชิ้นประมาณเท่าฝ่ามือ อย่างน้อย 3 ครั้ง/สัปดาห์ หรือจากเมล็ดพืช เช่น เมล็ดดาวอินคา งาม้อน เมล็ดเชีย เมล็ดฟักทอง ซึ่งมีส่วนช่วยในลดไขมันไตรกลีเซอไรด์


เลือก    ไขมันจากพืช เช่น น้ำมันมะกอก น้ำมันรำข้าว น้ำมันคาโนล่า น้ำมันเมล็ดแฟล็ก น้ำมันถั่วเหลือง (น้ำมันควรเลือกใช้ให้เหมาะสมกับวิธีการปรุงประกอบ)


เลือก     รับประทานถั่วเปลือกแข็ง เช่น ถั่วลิสง เม็ดมะม่วงหิมพานต์ พิตาชิโอ แมคคาเดเมีย อัลมอนด์ วอลนัท ปริมาณไม่เกิน 1 กำมือต่อวัน (30 กรัม)


เลือก     รับประทานแหล่งใยอาหารที่ละลายน้ำได้และสารพฤกษเคมีในพืช ชื่อว่า แพลนท์สเตอรอล  (plant sterols) พบในธัญพืชต่างๆ เมล็ดพืช พืชตระกูลถั่ว จมูกข้าว ข้าวโอ๊ต ข้าวบาร์เล่ย์  รำข้าวและมะเขือม่วง อาจช่วยลดระดับไตรกลีเซอร์ไรด์

 



4.ออกกำลังกายอย่างน้อยครั้งละ 30 นาที 4-ครั้งต่อสัปดาห์


          โดยออกกำลังกายตามความเหมาะสมของแต่ละบุคคล



 

5. งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิด