อ.พญ.พิธพร วัฒนาวิทวัส

อายุรแพทย์ระบบต่อมไร้ท่อ

รหัสเอกสาร PI-IMC-027 Rev.01

อนุมัติวันที่ 30 เมษายน 2567

การกลืนแร่ คือ การทานสารกัมมันตรังสีไอโอดีน-131 (I-131) ในรูปแบบน้ำหรือแคปซูล เมื่อเข้าสู่ร่างกายจะจับที่ต่อมไทรอยด์ ยับยั้งการทำงานของต่อมไทรอยด์และทำให้ต่อมไทรอยด์ฝ่อลง เพื่อรักษาโรคไทรอยด์เป็นพิษ ใช้เวลาออกฤทธิ์เต็มที่ 4-6 เดือน

ข้อดีของการรักษาไทรอยด์เป็นพิษด้วยการกลืนแร่

เป็นการรักษาไทรอยด์เป็นพิษให้หายขาดโดยไม่ต้องผ่าตัดต่อมไทรอยด์ ไม่ต้องเสียเวลาในการพักฟื้น ไม่ต้องเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด อันได้แก่ เสียงแหบหรือแคลเซียมต่ำ เป็นต้น และไม่ต้องเสี่ยงต่อการแพ้ยา

ข้อเสียของการรักษาไทรอยด์เป็นพิษด้วยการกลืนแร่

อาจมีภาวะไทรอยด์ต่ำ (Hypothyroidism) หรือเสี่ยงต่ออาการทางตาเพิ่มขึ้นโดยเฉพาะอย่างยิ่งในคนที่สูบบุหรี่

ข้อห้ามของการรักษาไทรอยด์เป็นพิษด้วยการกลืนแร่

หญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และหญิงที่วางแผนการตั้งครรภ์ภายใน 6 เดือน

วิธีปฏิบัติตัวก่อนการกลืนแร่

1. หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีไอโอดีนสูง ได้แก่ อาหารทะเล เกลืออนามัย น้ำปลา ซีอิ้ว นม โยเกิร์ต ชีส ไข่แดง และอาหารหมักดอง อาจใช้เกลือสินเธาว์แทนเกลืออนามัยและน้ำปลา อย่างน้อย 7 วัน

2. หยุดยาต้านไทรอยด์ (Anti-thyroid dugs) 3-7 วัน

3. ยา Beta-blockers สามารถรับประทานได้

4. รับประทานยารักษาโรคประจำตัวอื่นได้ตามปกติ

วิธีปฏิบัติตัวหลังการกลืนแร่

เนื่องจากแร่จะขับออกทางน้ำลาย ปัสสาวะ อุจจาระ และสารคัดหลั่งทุกชนิดที่ออกจากร่างกาย ดังนั้นหลังกลืนแร่ในช่วง 3-7 วัน ผู้ป่วยควรปฏิบัติตัวดังนี้

1. ดื่มน้ำสะอาดปริมาณมากๆ เพื่อช่วยขับปริมาณรังสีออกจากร่างกาย

2. หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีไอโอดีนสูงต่อหลังกลืนแร่อีก 7 วัน

3. เริ่มยาต้านไทรอยด์ตามคำสั่งการรักษาของแพทย์ หลังกลืนแร่ 3-7 วัน

4. หลีกเลี่ยงการอยู่ใกล้ชิดกับผู้อื่นอย่างน้อย 1-2 เมตร โดยเฉพาะเด็กและสตรีมีครรภ์ 

• โต๊ะทำงานควรห่างจากโต๊ะข้างเคียงอย่างน้อย 1 เมตร หากทำงานใกล้ชิดผู้อื่น อาจจำเป็นต้องหยุดงาน

• หลีกเลี่ยงการนั่งรถขนส่งมวลชนรวมทั้งเครื่องบิน ถ้าจำเป็น ไม่ควรเกิน 1.5 ชั่วโมงในช่วงวันแรก สำหรับรถส่วนตัว ควรนั่งห่างเกิน 1 เมตร หรือให้นั่งเบาะหลังตรงข้ามกับคนขับโดยไม่มีผู้อื่นนั่งข้าง

• ลดระยะเวลาในการเข้าที่ชุมชน เข่น ศูนย์การค้า โรงภาพยนต์ ตลาดนัด คอนเสิร์ต

• แยกห้องนอนและเตียงนอนจากผู้อื่น

• แยกเสื้อผ้าซัก โดยใช้เครื่องซักผ้าเดียวกันแต่คนละรอบ

• แยกชุดจานชามช้อนส้อมเป็นของตนเอง และใช้ช้อนกลางเวลารับประทานอาหาร

• ห้องน้ำสามารถใช้ร่วมกับผู้อื่นได้ แต่ให้ราดน้ำเยอะๆ หรือกดชักโครก 2 ครั้ง และใช้ทิชชูชุบน้ำเช็ดที่รองนั่งหลังจากใช้ห้องน้ำ รวมถึงน้ำมูก น้ำลาย อาเจียน ให้ทิ้งลงชักโครกและกดล้างน้ำหลายๆ ครั้ง

• งดการกอดจูบและมีเพศสัมพันธ์ 

5. แนะนำให้คุมกำเนิดทั้งเพศหญิงและชาย 6 เดือนหลังการรักษา

    เนื่องจากการรักษาไทรอยด์เป็นพิษด้วยการกลืนแร่ใช้เวลาออกฤทธิ์เต็มที่ 4-6 เดือน ดังนั้นหลังรักษาควรมาพบแพทย์ตามนัดเพื่อตรวจติดตามผลเลือดไทรอยด์และปรับยาตามเหมาะสม การปฏิบัติตัวที่ถูกต้องจะทำให้การรักษามีประสิทธิภาพ และปลอดภัยต่อตัวผู้ป่วยและคนรอบข้าง

ข้อมูลอัพเดตเมื่อวันที่ 14 พฤษภาคม 2562

ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่

Call Center : 0-5393-6900-1
Line iD : @sriphat

หรือ เพิ่มเพื่อนใน LINE ด้วยคิวอาร์โค้ด

Facebook : SriphatMedicalCenter