พญ.ชนัดดา วงศ์เอกชูตระกูล
แพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูและแพทย์ฝังเข็ม
รหัสเอกสาร PI-IMC-010-R-00
อนุมัติวันที่ 22 มกราคม 2561
การฝังเข็ม (Acupuncture) คืออะไร
การฝังเข็มเป็นศาสตร์หนึ่งในการรักษาโรคด้วยการใช้เข็มฝังตามจุดต่างๆ บนร่างกาย โดยใช้หลักการรักษาของแพทย์แผนจีน ทำให้ระบบลมปราณหมุนเวียนดีขึ้น และช่วยปรับสมดุลของร่างกาย มีงานวิจัยในปัจจุบันพบว่า การฝังเข็มทำให้เกิดการหลั่งสารสื่อประสาทที่ช่วยระงับปวด ลดการอักเสบ และเพิ่มการไหลเวียนเลือดในบริเวณที่มีการอักเสบด้วย
การฝังเข็มเจ็บหรือไม่
การฝังเข็มเป็นการใช้เข็มขนาดเล็กมากประมาณ 0.2 มิลลิเมตร (เล็กกว่าเข็มฉีดยาทั่วไปประมาณ 4-6 เท่า จึงเจ็บน้อยกว่า) ขณะที่เข็มผ่านผิวหนัง อาจจะรู้สึกเจ็บเล็กน้อย หากผู้ป่วยคลายความกังวล ปล่อยตัวตามสบายระหว่างการฝังเข็ม จะทำให้เจ็บน้อยลง
เข็มที่ใช้ฝังเป็นอย่างไร
เข็มที่ใช้มีขนาดเล็กและบางมาก เป็นเข็มตัน ปลายตัด ไม่มีสารหรือยาชนิดใดเคลือบอยู่ เข็มที่ใช้ที่คลินิกฝังเข็ม ศูนย์ศรีพัฒน์ฯ เป็นเข็มใหม่ ใช้เพียงครั้งเดียวแล้วทิ้ง ไม่นำกลับมาใช้ซ้ำโดยเด็ดขาด
การฝังเข็มรักษาโรคอะไรได้บ้าง
องค์การอนามัยโลก (WHO) มีประกาศเกี่ยวกับ โรคที่รักษาด้วยการฝังเข็มแล้วได้ผลดี* มีหลักฐานชัดเจนจากงานวิจัยรองรับ ดังนี้
- อาการปวด เช่น ปวดคอ ปวดไหล่ ปวดศอก ปวดหลัง ปวดเข่า ปวดจากโรคข้อรูมาตอยด์ ปวดเคล็ดขัดยอก ปวดกระเพาะและลำไส้ ปวดประจำเดือน ปวดนิ่วในถุงน้ำดี ปวดไมเกรน ปวดศีรษะที่มีสาเหตุมาจากความเครียด หรือก่อนการมีประจำเดือน ปวดในระบบทางเดินปัสสาวะ ปวดเส้นประสาท ปวดเส้นประสาทบนใบหน้า ปวดหลังการผ่าตัด
- โรคทั่วไป เช่น โรคอัมพฤกษ์อัมพาต และผลข้างเคียงจากป่วยด้วยโรคทางสมอง ความดันโลหิตสูงหรือต่ำ เม็ดเลือดขาวน้อยกว่าปกติ ภูมิแพ้ หอบหืด อาการซึมเศร้า วิตกกังวล นอนไม่หลับ แพ้ท้อง คลื่นไส้อาเจียน
นอกจากนี้ ยังมีกลุ่มโรคอื่นๆ อีกมากมาย ที่รักษาหรือบรรเทาได้ด้วยการฝังเข็ม สามารถสอบถามแพทย์เพิ่มเติม ก่อนการรักษา
(*อ้างอิงจาก World Health Organization. Acupuncture: Review and Analysis of Reports on Controlled Clinical Trials. Geneva: World Health Organization; 2003.)
ผู้ป่วยกลุ่มไหนบ้างที่ไม่เหมาะต่อการฝังเข็ม
1. ผู้ป่วยที่มีความผิดปกติเกี่ยวกับการแข็งตัวของเลือด หรือใช้ยาที่มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด เช่น ยาวาร์ฟาริน (Warfarin)
2. ผู้ป่วยที่ไม่เข้าใจการสื่อสาร ไม่สามารถให้ความร่วมมือระหว่างการฝังเข็มได้
3. ผู้ป่วยที่กลัวเข็มมาก ไม่สามารถควบคุมตนเองได้
4. ผู้ป่วยโรคที่จำเป็นต้องผ่าตัด หรือโรคมะเร็งที่ยังไม่ได้รับการรักษาทางการแพทย์แผนปัจจุบัน
5. สตรีตั้งครรภ์ (หากต้องการฝังเข็ม จำเป็นต้องแจ้งแพทย์ก่อนฝังเข็ม)
ก่อนฝังเข็มควรเตรียมตัวอย่างไร
1. ควรรับประทานอาหารมาก่อน ประมาณ 1-2 ชั่วโมง และไม่ควรรับประทานอาหารมากจนเกินไป
2. ควรพักผ่อนนอนหลับอย่างเพียงพอ ไม่อ่อนเพลีย
3. ควรขับถ่ายให้เรียบร้อยก่อนการฝังเข็ม
4. ควรปิดเครื่องมือสื่อสารทุกชนิด
ระหว่างฝังเข็มควรทำอย่างไร
1. แพทย์จะฝังเข็มคาไว้ประมาณ 20-30 นาที ผู้ป่วยควรผ่อนคลาย อาจหลับตาและหายใจเข้าออกช้าๆ ให้เป็นจังหวะสม่ำเสมอ เพื่อช่วยทำให้จิตใจสงบระหว่างการรักษา
2. ผู้ป่วยควรนอนนิ่งๆ ไม่ควรขยับแขนขา หรือบริเวณที่ฝังเข็มไว้ จะทำให้ปวดได้
3. หากมีอาการผิดปกติหรือไม่สบายใด ๆ เกิดขึ้น เช่น แน่นหน้าอก หายใจไม่สะดวก หน้ามืด รู้สึกวิงเวียนศีรษะเหมือนจะเป็นลม ให้แจ้งแพทย์หรือพยาบาลทันที
หลังฝังเข็มควรทำอย่างไร
1. สำรวจร่างกายบริเวณที่ฝังเข็ม หากมีความผิดปกติ ให้แจ้งแพทย์หรือพยาบาลทันที
2. ควรดื่มน้ำอุ่นหลังการฝังเข็ม
3. หลีกเลี่ยงไม่ให้ร่างกายโดนลม เป็นเวลา 1 ชั่วโมงหลังการฝังเข็ม
การฝังเข็มแผนจีน (Acupuncture) | การใช้เข็มคลายกล้ามเนื้อเฉพาะจุด (Trigger point release) |
เน้นปรับสมดุลร่างกายโดยใช้หลักการของเส้นลมปราณตามหลักการแพทย์แผนจีน | ใช้หลักการแพทย์แผนปัจจุบัน
โดยใช้เข็มคลายปมกล้ามเนื้อเพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือดเฉพาะจุด ระบายของเสียในเซลล์กล้ามเนื้อ |
ดำเนินการโดยแพทย์ฝังเข็ม | ดำเนินการโดยแพทย์แผนปัจจุบัน
มักเป็นแพทย์เวชศาสตร์ฟื้นฟูหรือศัลยแพทย์กระดูกและข้อ |
เน้นปรับสมดุลร่างกาย จึงรักษาโรคได้ครอบคลุมทุกระบบ | รักษาเฉพาะอาการปวดตึงเฉพาะจุดเท่านั้น |
จุดที่ฝังเข็ม อาจอยู่ห่างจากบริเวณที่มีอาการ
เช่นปวดบ่าซ้ายอาจฝังเข็มที่ขาขวาเพื่อหมุนเวียนลมปราณไปที่บ่าซ้าย | ปวดตรงไหนใช้เข็มกระตุ้นตรงบริเวณที่เป็น |
ใช้เข็ม 1-30 เล่มฝังตามส่วนต่างๆของร่างกาย ขึ้นอยู่กับสภาพความเสียสมดุลของร่างกายผู้ป่วย | ใช้เข็ม 1 ถึง 3 เล่ม
ต่อจุดที่มีอาการ บางครั้งอาจมีการใช้ยาชาฉีดเฉพาะจุด ร่วมด้วย |
มีอาการเจ็บน้อยมากเฉพาะช่วงที่เข็มผ่านผิวหนังเท่านั้น | อาจปวดตื้อๆตอนเข็มกระตุ้นให้กล้ามเนื้อกระตุกก่อนคลายปมและอาจมีปวดระบมได้เล็กน้อยไม่เกิน
2-3
วัน |
การเลือกใช้วิธีการฝังเข็มแบบไหน ขึ้นกับสภาพร่างกายผู้ป่วย บางครั้งแพทย์อาจเลือกใช้ทั้งสองวิธีผสมผสานกัน เพื่อให้เกิดผลการรักษาที่ดีที่สุด
“การฝังเข็ม ไม่ได้เน้นรักษาเฉพาะโรคใดโรคหนึ่ง แต่เน้นการปรับสมดุลร่างกายแบบองค์รวมเพื่อให้ร่างกายบำบัดรักษาตัวเองต่อไป แต่เน้นการปรับสมดุลร่างกายแบบองค์รวมเพื่อให้ร่างกายบำบัดรักษาตัวเองต่อไป โดยไม่ใช้ยาหรือสารเคมีใดๆ ร่วมในการฝังเข็ม จึงให้ผลการรักษาที่ค่อนข้างดี มีความปลอดภัย มีผลข้างเคียงและภาวะแทรกซ้อนน้อยมาก”
สอบถามเพิ่มเติมที่ คลินิกฝังเข็ม ศูนย์ศรีพัฒน์ ฯ หมายเลขโทรศัพท์ 053-936-962
22 มกราคม 2561